Kan dolaşımı, kanın vücutta taşınmasını ifade eder. Dolaşım sistemi, kalp tarafından yönetilen kapalı bir sistemdir. Hücrelerin çalışması için gerekli olan oksijen, glikoz ve diğer elementleri kalpten taşıyan atardamarları ve hücrelerin atık ürünleri olan üre ve karbondioksiti kana taşıyan toplardamar sisteminden oluşur.
Kan ve organları oluşturan hücreler arasındaki alışveriş, arteriyolleri (küçük atardamarlar) venüllere (küçük damarlar) bağlayan çok ince damarlar olan kılcal damarlar ağı seviyesinde gerçekleşir.
Zayıf kan dolaşımı bu sistemi etkiler. Zayıf dolaşım en sık olarak bacakları etkiler ve varisli damarlara, bacaklarda ağırlık hissine ve ayak bileklerinde ve baldırlarda şişmeye yol açar. Kötü dolaşım, etkilenen damarlara bağlı olarak kalp krizine, felce, böbrek yetmezliğine ve yürüme güçlüğüne yol açabilir. Raynaud sendromu gibi kan dolaşımı hastalıkları ekstremiteleri, elleri ve ayakları etkiler.
Zayıf kan dolaşımının nedenleri
Kan dolaşımı bozukluğuna yol açabilecek farklı nedenler vardır. Genel olarak hareketsiz yaşam tarzı ve daha az çeşitli ve daha endüstriyel beslenme şekli, dolaşım yetmezliklerini tetikler.
Zayıf dolaşıma neden olan ana faktörler şunlardır:
Kalıtsal faktör
Varisli bir akrabanız varsa, varise sahip olma riskiniz yüzde 50’dir ve her iki ebeveynde de olduğunda risk yüzde 90’dır. Zayıf dolaşımın ana nedenlerinden biridir. Ayrıca genetik faktör varlığında, örneğin 20 yaşından itibaren çocuklar çok küçük yaşta küçük varisler yaşayabilirler.
Hareketsiz yaşam tarzı
Hareketsiz yaşam tarzı, fiziksel aktivite eksikliği, çok uzun süre oturmak veya ayakta durmak kan dolaşımını olumsuz olarak etkiler. Hareketsiz yaşam tarzı günde en az 7 saatinizi oturma pozisyonunda geçirmeniz anlamına gelir.
Fazla kilo ve obezite
Kişi aşırı kilolu veya obeziteyse, organlar sıkışır ve kan dolaşımı verimli çalışamaz. Tansiyon artar ve dolaşım sistemi zayıflar. Doymuş yağlar ve endüstriyel ürünler açısından çok zengin bir diyet damarları tıkayabilir. Bu nedenle beslenmeye çok dikkat edilmelidir.
Sigara içmek
Düzenli olarak sigara içmek, dolaşım zayıflığına yol açar. Tütünde bulunan maddeler damarların duvarlarına zarar verebilir ve damar tıkanmalarına neden olabilir. Sigara içmek aynı zamanda kanın pıhtılaşmasını da etkileyerek atardamarlarda pıhtı oluşumunu tetikler. Bu, kalp krizi, felç ve hatta flebit (bacakta bir damarda pıhtı) gibi çok ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Çok sık uçağa binmek veya araba sürmek
Çok uzun süre oturmak, uçakta olduğu gibi büyük bir baskı altında olmanın yanı sıra, dolaşım sorunlarına ve daha da kötüsü bazı durumlarda bir pıhtıyı yerinden oynatarak emboliye neden olabilir. Bu nedenle, kan dolaşımının iyi olması için uzun uçuşlarda düzenli olarak hareket etmeniz önemlidir. Ayrıca kan basıncını artırmak için ayak bileklerini ileri geri döndürme de önerilir.
Yüksek tansiyon
Kötü kan dolaşımı genellikle yüksek tansiyon ile ilişkilidir. Yüksek tansiyon beslenme yetersizlikleri, aşırı kilo veya obezite, çok hareketsiz bir yaşam tarzı, aşırı alkol, tütün veya ilaç tüketimi, çok fazla stres ve hatta hiperglisemi gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir.
Zayıf kan dolaşımının belirtileri
Etkili kan dolaşımı, organların düzgün çalışması için gerekli oksijen ve besinleri sağlar. Kan dolaşımı zayıfladığında eller, ayaklar, bacaklar ve ayak bilekleri gibi uzuvlar üzerinde ve hatta ciddi vakalarda bazen belirli organlar üzerinde doğrudan bir etki gözlemlenir. Özellikle felç ve hatta böbrek sorunları gibi beyne zararlı kronik hastalıkların ortaya çıkmasıyla birlikte fiziksel belirtiler ortaya çıkar.
Bazı fiziksel işaretler, zayıf kan dolaşımını hakkında size ipuçları verebilir. İşte bazen görünür ve bazen sadece içsel olarak hissedilen 10 belirti:
1. Bacaklarda ağırlık hissi
Venöz yetmezliğin en yaygın belirtilerinden biri bacaklarda ağırlık hissidir. Bu sorunu hafifletmek için bacaklarınızı kaldırabilir, kompresyon çorabı giyebilir ve hatta ayak bileklerinden başlayıp uyluklara kadar bacaklarınıza soğuk uygulayabilirsiniz.
2. Şişlikler
Bacaklarad ağırlık hissine çoğu durumda şişlik eşlik eder. Ödem (bacakların veya ayak bileklerinin olağandışı şişmesi) de gözlenebilir. Ödeme, özellikle sıcaklıklar yüksek olduğunda yanma hissi ve rahatsızlık da eşlik edebilir.
3. Flebit
Flebit, bir damarın kan pıhtısı ile tıkanmasıdır. Paraflebit olarak da adlandırılan yüzeysel flebit durumunda, etkilenen bölge ağrılı, kızarmış ve sertleşmiş bir haldedir. Flebit ayrıca derin olabilir ve baldır veya uylukta ödeme eşlik edebilir. Ağrı, alt ekstremitede şişlik veya cilt sıcaklığında artış fark ederseniz, herhangi bir tromboz riskini ortadan kaldırmak için mutlaka bir uzmana başvurun.
4. Karıncalanma
Kan dolaşımındaki bir dengesizlik, eller veya ayaklarda karıncalanmanın ortaya çıkmasıyla kendini gösterebilir. Bu karıncalanma hissi birkaç dakikadan birkaç saate kadar sürebilir. Vücudun belirli bölgelerini sıkıştıran bir duruşun uzun süreli korunması bu karıncalanmaya neden olur. Bu karıncalanmaları yatıştırmak için pozisyon değiştirebilir veya bacaklarınızı germek için bir süre yürüyüş yapabilirsiniz.
5. Kaşıntı
Karıncalanmaya bazı durumlarda kaşıntı da eşlik edebilir. Hareketlendiğinizde bu his kaybolur, kan dolaşımı daha kolay gerçekleşir.
6. Ağrılar ve kramplar
Zayıf kan dolaşımı nedeniyle eklem ve kas dokusu zayıflayabilir. Bu, eklem ağrısına ve kas kramplarına neden olabilir.
7. Olağandışı yorgunluk
Zayıf kan dolaşımı vücudu zayıflatır ve hücrelerin çalışmasını zorlaştırır. Bu nedenle bu işlev bozuklukları, çok yoğun bir yorgunluk hissine neden olur ve etkilenen kişinin yaşam kalitesini etkiler.
8. Yüksek tansiyon
Kötü kan dolaşımı, yüksek tansiyona neden olabilir. Kanın daha fazla hücreye ulaşması için kalp daha hızlı çalışır.
9. İskemik inme veya beyin enfarktüsü
İskemik inme olarak da adlandırılan beyin felci, bir kan pıhtısı nedeniyle gerçekleşir. Ani uyuşukluk ve dil bozuklukları en yaygın belirtilerdir.
10. Kalp krizi
Kalp krizi, kalp kasını besleyen bir veya daha fazla atardamarın tıkanmasıyla ortaya çıkar. Her yıl binlerce kişi kalp krizi nedeniyle yaşamını kaybetmektedir. Yaş veya genetik gibi belirli risk faktörleri dışında yaşam tarzı değişiklikleri yoluyla risk azaltlabilir.
Kan dolaşımını iyileştirmek için ipuçları
Venöz tromboz, varis ve pulmoner emboliyi önlemek için kompresyon çorabı giyilmesi önerilir. Bu çoraplar, kas aktivitesi sırasında ve aynı zamanda istirahatte bir sıkıştırma uygulayarak damarlardaki kan dolaşımını iyileştirir.
Yatakta bacaklarınızı yükseltmek yerçekimini ortadan kaldırır, toksinleri yok eder, ödemi düzenler ve bu nedenle zayıf kan dolaşımının neden olduğu belirtileri hafifletir.
Çalışırken iyi bir duruş benimseyin. Sırtınızı ve başınızı düz tutun, ayaklarınızı yere düz basın. Her saat başı kalkın ve en az 10 adım atın.
Diyaframı uyarmak ve omurgayı germek için otururken küçük kas egzersizleri yapın. Örneğin ayak bileklerinizle küçük dönüşler yapın. Gün boyunca bol su tüketin. Günde 1,5 ila 2 litre su için.
Aktif kalmak ve düzenli fiziksel aktivite yapmak, kan dolaşımı bozukluklarının azaltılmasına büyük ölçüde yardımcı olur. İster yemekten sonra kısa bir yürüyüş yapın, düzenli olarak bisiklet kullanın, hatta her saat başı 5 dakika bacaklarınızı esnetin, her hareket daha iyi kan dolaşımına katkıda bulunur.