Hilal SARI
Geçim krizinin ve ‘partygate’ skandalının Başbakan Boris Johnson’ı koltuğundan ettiği İngiltere’de, Merkez Bankası (BoE), haziranda yüzde 9,4’le 40 yılın zirvesine çıkan enflasyon karşısında 27 yılın en yüksek faiz artırımını yaptı. Banka aralıktan bu yana altı kez faiz artırmıştı ancak dün yapılan 50 bps’lik artırım 1995 yılından bu yana en büyük sıkılaşma adımı oldu. BoE gösterge faizini beklentilere paralel 50 bps artırımla 2008’den bu yana en yüksek düzey olan yüzde 1,75’e yükseltti. Ancak bankanın 2022’nin son çeyreğinde daralma bekliyor olması ve resesyonun 2023 boyunca devam edeceğini öngörmesi, BoE’nin önümüzdeki dönemde sıkılaşmada frene basabileceği beklentisiyle sterlinde sert düşüşler getiriyor. Ukrayna Savaşı’yla birlikte enerji ve gıda fiyatlarındaki artış, BoE’ye göre hanehalkı harcanabilir gelirlerinde 1964 yılından bu yana yaşanan en büyük düşüşe yol açtı ve enflasyon yükselişini sürdürerek ekimde yüzde 13,3 ile 42 yılın en yüksek düzeyiyle zirve yapacak.
“2008’den bu yana en uzun resesyon”
Sterlin, BoE Başkanı Andrew Bailey’nin faiz kararı sonrası bankanın 2008 krizinden bu yana en uzun resesyonu beklediklerini söylemesi sonrası TSİ 16:11 itibariyle dolar karşısında yüzde 0,3 düşüşle 1,21 düzeyine geriledi. Gün içinde 1,20 düzeyi de görüldü. Sterlin euro karşısında ise yüzde 0,5’e yakın düşüşle 1,18 düzeyine indi. BoE öngörülerine göre İngiltere’de resesyonun zirve yaptığı noktadan sonuna kadar toplamda yüzde 2,1’lik bir daralma ile karşı karşıya.
BoE: Enerji faturaları %70 artacak
Bailey, İngiltere enerji regülasyon otoritesi Ofgem’in verdiği bilgilere göre ekim ayında enerji faturalarının yaklaşık 3.500 sterline (yıllık) yükseleceğini düşündüklerini de belirtti. Bu yıllık yüzde 70 artış anlamına geliyor ve BoE enerji faturasının en az 2024’e kadar yüksek seyretmeye devam edeceği görüşünde. BoE enflasyonun talepteki gerilemeyle birlikte iki yıl içinde tekrar yüzde 2’ye düşeceğini öngörüyor.
ABD Merkez Bankası (Fed) ve Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) sıkılaşma adımlarıyla birlikte daha büyük bir sıkılaşma adımı atması için baskı altında olan bankanın resesyon karşısında sıkılaşma adımlarını tekrar yavaşlatmak zorunda kalacağı beklentisi ise sterlinde düşüşün en önemli nedenlerinden biri olarak görülüyor. Bailey’nin ifadeleriyle “Faizlerde yapılacak değişikliklerin ölçeği, hızı ve zamanlaması komitenin ekonomik görünüm ve enflasyon baskılarına ilişkin değerlendirmelerini yansıtacak ve önceden belirlenmiş bir patika yok.” Banka ayrıca eylül toplantısından kısa bir süre sonra her çeyrek 10 milyar sterlin değerinde devlet tahvilini satmayı öngörüyor. Bankanın tahvil alımları aralıkta 875 milyar sterlinle zirve yapmış, şubatta aldığı karar sonrası 844 milyar dolara kadar düşmüştü.
Doların gözü ABD istihdamında
Fed’in faiz politikalarında önemli rol oynayan ABD tarım dışı istihdam verileri ise doların hareketine yön verecek bir veri olarak değerlendiriliyor. Bugün TSİ 15:30 itibariyle açıklanacak olan temmuz ayı ABD tarım dışı istihdam verisi beklentilerin (250 bin) üzerinde gelirse, bu Fed’in sıkılaşma adımlarını ve dolayısıyla doları destekler. 109,29 ile temmuz ayı içinde 20 yılın yeni zirvesini gören dolar endeksi, Tayvan gerilimi sonrası yükselen risk iştahıyla birlikte dün TSİ 17:00 itibariyle 106’nın da altına geriledi