Türk devletleri işbirliği ve ortak strateji ile 21’inci yüzyılda tarih sahnesinde yeni bir perde açmak için çok değerli adımlar atmaya devam ediyor.
Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan cumhurbaşkanları ile Macaristan Başbakanı ve Türkmenistan’ın eski Cumhurbaşkanı’nın katılacağı tepe, dünya güç krizi, Ukrayna-Rusya savaşı ve değişen güç istikrarları ortasında değerli bir yer ediniyor.
Özbekistan Stratejik Tahlil ve Perspektifi Belirleme Enstitüsü Bölüm Başkanı, siyaset bilimcisi Doç. Dr. Bahrom Hocanov, zirvenin önemini “Avrupa Birliği ve ABD’nin Orta Asya ülkelerinin bölgede kıymetli bir tesir ve güce sahip Rusya ve Çin’in tesirinden bir an evvel kurtulmaları istikametindeki açıklamalarının arttığı bir periyotta, yine yapılandırılan TDT’nin birinci doruğunun Semerkant’ta yapılıyor olması bölge ülkeleri için çok değerlidir.” kelamlarıyla söz etti.
TÜRK-İSLAM MEDENİYETİNİN KIYMETLİ MERKEZLERİNDEN OLAN ÖZBEKİSTAN’IN TARİHİ SEMERKANT ŞEHRİ
Kasım 2021’de İstanbul’da Türk Lisanı Konuşan Ülkeler İşbirliği Kurulu (Türk Konseyi) 8. Doruğu’nda “Türk Devletleri Teşkilatı” ismini alan örgüt, yine yapılanmasının akabinde birinci tepesini Türk-İslam medeniyetinin değerli merkezlerinden olan Özbekistan’ın tarihi Semerkant kentinde şehrinde yapacak.
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev’in mesken sahipliğinde düzenlenecek doruğa Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev ve Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ile gözlemci ülkeler Türkmenistan Ulusal Konseyi Halk Maslahatı Başkanı, eski Türkmenistan Cumhurbaşkanı Gurbangulı Berdimuhamedov ve Macaristan Başbakanı Viktor Orban da katılacak.
“Türk Medeniyeti İçin Yeni Periyot: Ortak Kalkınma ve Refaha Doğru” temasıyla yarın düzenlenecek dorukta, devir başkanlığı Türkiye’den Özbekistan’a devredilecek. Tepede ayrıyeten 3 yıllık misyon mühleti dolan TDT Genel Sekreteri Bağdat Amreyev’in yerine yeni Genel Sekreter seçilecek.
SEMERKANT DEKLARASYONU’NUN iMZALANMASI BEKLENİYOR
12 Kasım 2021’deki İstanbul Tepesi’nde kabul edilen ve Teşkilat’ın 20 yıllık yol haritasını oluşturan Vizyon Belgesi’nin birinci 5 yıllık uygulama kılavuzunu teşkil edecek “Strateji Belgesi” başta olmak üzere, Teşkilat’ın işleyişine ve geleceğine dair değerli kararların alınması öngörülen doruğun sonuçlarına ait Semerkant Deklarasyonu’nun imzalanması bekleniyor.
ZİRVEDE, ERDOĞAN’A “TÜRK DÜNYASI ALİ NİŞANI” VERİLECEK
Zirvede üye ülkeler, Türk dünyasına hizmetlerinden ötürü Cumhurbaşkanı Erdoğan’a, “Türk Dünyası Ali Nişanı” takdim edecek. Ayrıyeten Cumhurbaşkanı Erdoğan’a Özbekistan Cumhurbaşkanı Mirziyoyev tarafından da “Milli Nişan” verilecek.
Zirvede üye ülkelerin belirlediği adaylar ortasından seçilecek şahsa “Ali Şir Nevai” mükafatı verilecek. Türkiye’den komitede Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu Lideri Prof. Dr. İskender Pala yer alırken, ödül için de Türkiye’nin adayı Nobel ödüllü bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar olarak belirlendi.
“SEMERKANT TEPESİ, TDT’Yİ BÖLGESEL BİR AKTÖR OLARAK BİR ÜST SEVİYEYE TAŞIYACAK”
Zirveye ait AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan Özbekistan Stratejik Tahlil ve Perspektifi Belirleme Enstitüsü Bölüm Başkanı, siyaset bilimcisi Doç. Dr. Bahrom Hocanov, dünyadaki jeopolitik değişimlerin Orta Asya bölgesine tesir ettiği son periyotta, giderek global ve bölgesel sorunlarda kıymeti rol oynamaya başlayan TDT’nin tekrar yapılanmasının akabinde birinci doruğunun Büyük İpek Yolu güzergahında yerleşen ve Orta Asya’nın ticari, kültürel ve bilim merkezi olan Semerkant’ta yapılacak olmasının başka bir kıymet taşıdığını belirtti.
Hocanov, “Avrupa Birliği ve ABD’nin Orta Asya ülkelerinin bölgede değerli bir tesir ve güce sahip Rusya ve Çin’in tesirinden bir an evvel kurtulmaları tarafındaki açıklamalarının arttığı bir periyotta, yine yapılandırılan TDT’nin birinci tepesinin Semerkant’ta yapılıyor olması bölge ülkeleri için çok kıymetlidir. Semerkant Doruğu, TDT’yi bölgesel bir aktör olarak bir üst seviyeye taşıyacaktır. Bu açıdan toplantı, tarihi bir tepe olacaktır.” dedi.
Hocanov, bölgede tesirli olan Rusya, Çin ve Batı’nın bölge ülkelerinin TDT kapsamındaki iş birliklerinin geliştirilmesine sıcak bakmayacağını, buna karşın bölge ülkelerinin TDT kapsamındaki bağlarını en üst düzeye çıkarmaları gerektiğini kelamlarına ekledi.
TÜRK DEVLETLER TEŞKİLATI
Eski Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla 1992’de, “Türk Lisanı Konuşan Ülkeler Devlet Liderleri Zirvesi” olarak ortaya çıkan forum, Türkçe konuşan ülkeler ortasındaki bağlantıları en üst düzeyde geliştirmek emeliyle 1992’den 2010’a kadar 10 tepe gerçekleştirdi.
3 Ekim 2009’da Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan tarafından imzalanan Nahçivan Muahedesi ile temeli atılan Kurul, İstanbul’da Eylül 2010’da yapılan Türk Lisanı Konuşan Ülkeler Devlet Liderleri 10. Doruğu’nun akabinde, “Türk Lisanı Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi” olarak kuruluşunu resmen ilan etti.
Daha evvel Türk Lisanı Konuşan Ülkeler İşbirliği Kurulu ismiyle 8 defa toplanan tepenin birinci toplantısı 2011’de Almatı’da yapılırken, ikinci tepe Ağustos 2012’de Kırgızistan’ın başşehri Bişkek’te, üçüncü tepe Ağustos 2013’te Azerbaycan’ın Gebele kentinde, dördüncü tepe Haziran 2014’te Bodrum’da, beşinci tepe de Eylül 2015’te Kazakistan’ın başşehri Astana’da düzenlendi. Türk Kurulunun Eylül 2018’de Kırgızistan’ın Çolpan Cet kentinde düzenlenen altıncı doruğunda Macaristan gözlemci üye kabul edilirken, 2019’da Bakü’de düzenlenen yedinci tepede de Özbekistan, Kurula tam üye oldu.
Türk Konseyi’nin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın mesken sahipliğinde İstanbul’da düzenlenen sekizinci doruğunda ise Türkmenistan gözlemci üye olarak kabul edildi. Tepede, Türk Lisanı Konuşan Ülkeler İşbirliği Kurulunun ismi “Türk Devletleri Teşkilatı” olarak değiştirilirken, teşkilatın birinci doruğunun tarihi Semerkant kentinde yapılması kararlaştırıldı.