Pasifik ada ülkeleri turunun ilk ayağında Solomon Adaları’nı ziyaret eden Vang, mevkidaşı Jeremiah Manele ile yaptığı görüşmede, iki ülke arasındaki güvenlik iş birliğini karalamaya yönelik girişimler olduğunu savundu.
Anlaşmanın, “sosyal düzenin sağlanması, insan yaşamının ve mülkiyetin güvenliğinin korunması, insani yardım ile doğal afetlerle mücadele alanlarında iş birliğini hedeflediğini” ifade eden Vang, “Çin ile Solomon Adaları’nın güvenlik iş birliği üçüncü tarafları hedef almıyor ve (adalarda) askeri üsler kurma niyetimiz yok.” dedi.
Belge muhalefet tarafından internette yayınlandı
Vang, Pasifik ada ülkelerinin egemen ve bağımsız ülkeler olduğunu, kimsenin “arka bahçesi” olmadığını, başkalarına tabi olmadan kendi seçimlerini yapma hakkı bulunduğunu ifade etti.
Çin ile Solomon Adaları arasında 20 Nisan’da “güvenlik alanında iş birliğine yönelik hükümetler arası çerçeve anlaşması” imzalandığı duyurulmuştu.
Anlaşmanın taslağı olduğu iddia edilen bir belge, Solomon Adaları’nda muhalefet tarafından internette yayımlanmıştı. Belgede, anlaşmanın Çin savaş gemilerinin Solomon Adaları limanlarına demirleyebileceği, kısa süreli bekleyebileceği, lojistik ikmali ve geçiş yapabileceğini öngördüğü ileri sürülmüştü.
Belgede ayrıca Solomon Adaları’nın sosyal düzenini, insan yaşamını ve mülkiyeti korumak için Çin’den polis, zırhlı polis, askeri personel ve diğer koruyucu ile askeri güç talep edebileceği belirtilmişti.
Analistler, anlaşmanın, Pekin yönetiminin, Çin vatandaşlarını ve Çin’e ait projeleri korumak için ordusunu kullanmasının önünü açacağı ve ona Pasifik Okyanusu’nun güneyinde kritik askeri üs sağlayacağını ileri sürerek bunun bir “güvenlik paktı” olduğu değerlendirmesinde bulunmuştu.
AUKUS ittifakına karşı Güney Pasifik’te zemin arayışı
Çinli Bakan, sekiz ülkeyi kapsayan 10 günlük Pasifik Adaları turunda Solomon Adaları’nın ardından Kiribati, Samoa, Fiji, Tonga, Vanuatu ve Papua Yeni Gine’yi ziyaret edecek.
Vang, ziyarette Pasifik ada ülkeleri ile “Ortak Kalkınma Vizyonu” adını verdiği kapsamlı iş birliği ve beş yıllık eylem planına imza atmayı planlıyor.
Potansiyel bir serbest ticaret anlaşmasının yanı sıra Çin, bölge ülkeleri ile balıkçılık, internet altyapısı ve Konfüçyüs Enstitüleri ile kültürel iş birliğini artırmayı hedefliyor.
ABD’nin İngiltere ve Avustralya ile AUKUS ve Japonya, Hindistan ve Avustralya ile Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QUAD) gibi ittifak girişimlerinde bulunmasına, Çin’in Pasifik’teki ekonomik etkisini dengelemek amacıyla Hint-Pasifik Ekonomik Çerçevesi (IPEF) önerisini ortaya atmasına karşı Pekin yönetiminin Pasifik ada ülkeleri ile ilişkilerini güçlendirerek bölgede zemin kazanmaya çalıştığı yorumları yapılıyor.
ABD’nin yanı sıra Avustralya ve Yeni Zelanda hükümetleri, daha önce yaptıkları açıklamalarda detaylarının şeffaf şekilde paylaşılmadığını savundukları anlaşmadan endişelerini ifade etmişti.