Avrupa Arı Sağlığı Bilim Kurulu Başkanı seçilen profesör Özkırım: Larvaydım, kraliçe arıları oldum

Hacettepe Üniversitesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi, Arı ve Arı Eserleri Uygulama ve Araştırma Merkezi (HARÜM) Müdürü Prof. Dr. Aslı Özkırım, 40 ülkeden 358 bin 962 üyesi bulunan Avrupa Arıcılık Federasyonu’nda (EBA) Arı Sağlığı Bilim Kurulu Lideri seçildi. Prof. Dr. Özkırım, arıcılık alanında bayan akademisyen olmanın zahmetini daima yaşadığını söyleyerek, “İlk çalışmalarımda soruyu ben sorarken, arıcılar yanımdaki erkeklere yanıt veriyordu. Bir şey anlatacağı vakit yanımdaki erkeğe anlatıyordu. O vakitler ben bir arı larvasıydım. Artık kraliçe arılarıyım” dedi.

2024 yılında, 40 ülkeden arıcılar, bilim insanları, arıcılık ekipmanı satan firma temsilcileri ile eczacılar bir ortaya gelerek Avrupa Arıcılık Federasyonu’nu kurdu. Toplam 358 bin 962 üyesi bulunan federasyonda arıcılıkla ilgili oluşturulan 3 bilim heyetinden Arı Sağlığı Bilim Kurulu’na Prof. Dr. Aslı Özkırım, lider seçildi. Prof. Dr. Özkırım, Almanya, Hırvatistan, Yunanistan, İtalya, Sırbistan, Makedonya ve Fransa’dan 5’i erkek, 7’si bayan 12 bilim beşerinin bulunduğu heyetin ekim ayında yapılan ilk toplantısında oy birliği ile tek aday gösterilerek, seçildi. Bilim heyetinde arı sıhhati konusunda araştırma ve projelerin yanı sıra, çeşitli mevzuat çalışmaları yürütülecek.

Birçok proje geliştirdi, mükafatlar aldı

26 yıldır mikrobiyoloji, parazitoloji alanında çalışmalar yürüten Prof. Dr. Aslı Özkırım, arı ve arı eserleri, arıların sıhhati, yok olan çeşitlerin korunması ulusal ve memleketler arası manada birçok projeye imza attı. İnsan sıhhati için arıların topladığı polenin fermente edilerek besin eseri haline dönüştürdüğü buluşu, Memleketler arası Buluş Fuarı’nda gümüş madalya aldı. Prof. Dr. Özkırım, arı kenesi olarak bilinen ‘Varroa’ (parazit) nedeniyle arıda oluşan yarayı 24 saatte güzelleştiren ilaç da üretti. İlaç, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’nde test edilen formüller ortasında yer alarak Memleketler arası Patent Standı’nda muvaffakiyet mükafatına layık görüldü. 2022 yılından bu yana 127 ülkeden 2 bin 258 bilim beşerinin üye olduğu Bal Arısı Koloni Kayıplarını Tedbire Platformu’nda lider yardımcılığı misyonunu sürdüren Prof. Dr. Özkırım, çocuklar için de 15 yıl evvel ‘arılar şatosu’ isimli bir masal kitabı yazdı ve bu masal kitabı birçok farklı lisana çevrildi.

“En büyük etken bilimsel çalışmalarım”

Prof. Dr. Özkırım, Avrupa Arıcılık Federasyonu’nun, arıcılık kesimine hizmet eden tüm bileşenlerin bir ortada bulunduğu büyük bir federasyon olduğunu söyleyerek, “Bu federasyon yalnızca bilim insanlarından oluşmuyor. Arıcılık alanında aracıları kesinlikle göz önünde bulundurmalıyız. Zira onlarsız arı bilimi yapmak mümkün değil; örnek toplamak için onlara, kovanlarına gereksinimimiz var. Benim oraya lider olarak seçilmemdeki en büyük etken aslında 2008 yılından beri Bal Arısı Koloni Kayıplarını Tedbire Platformu’ndaki bütün bilimsel çalışmalarda faal ve önder olarak vazife almamdı” dedi.

“‘Çam balını AB’ye kabul ettirdik”

Prof. Dr. Özkırım, bilim şurasında arı sıhhati, bal içeriği, bal fiyatı, projelere dayanak, arıcılık teknikleri üzere bahislerde kararlar alacaklarını belirterek, “Başkan olunca bütün görüşler sizde toplanıyor ve siz onları yorumlayıp son bir bildiri haline getiriyorsunuz. Yetkiniz olduğunda, yönlendirmeniz de mümkün olabiliyor ve biz Türkiye olarak dünyada 2’nci sırada yer alan bir ülkeyiz arıcılık alanında. Biz yıllarca çam balını yurt dışına satamadık. Birçok maniyle karşılaştık. Neden? Zira çam balının tahlil kıymetleri, olağan standart çiçek balından çok farklı çıkıyor ve Avrupa ülkesi ‘bu bal değil’ diyor. Biz yaptığımız bilimsel çalışmalarla onun farklı bir bal olduğunu, Avrupa Birliği’ne (AB) kabul ettirdik, mevzuatlarını yönetmeliklerin içine aldırdık. Komitenin içinde daha fazla Türk bilim insanı olduğu takdirde Türkiye’ye ilişkin pahaların de tanıtılması, Avrupa mevzuatına girmesi, dünya mevzuatına girmesi açısından çok büyük bir katkı sağlıyor” sözlerini kullandı.

“Bursla okudum, borcumu ödemek istiyorum”

Prof. Dr. Özkırım, Avrupa Arıcılık Federasyonu’na lider olarak seçilmenin çok gurur verici olduğuna vurgu yaparak, “Bu, yurt dışından iş tekliflerini de beraberinde getiriyor. Memleketler arası kuruluşlar, ‘Birlikte çalışalım, uzaktan çalışmak yerine’ diyor; lakin sanırım ben bu hususta biraz milliyetçiyim. Burada burslarla okudum ve her Türk evladının ülkesine bir borcu olduğunu düşünüyorum. Çalışmalarımı burada yapmak bana büyük bir haz veriyor. Bu borcu yurt dışında yaptığım çalışmalarla da ödüyorum ve yurt dışına giden hocalarımı da bu bahiste takdir ediyorum. Fakat o duygusallığım yurt dışında yaşamama mani oluyor diyebilirim. Bu unvanlar yalnızca realiteye dönüşmüş hali” diye konuştu.

Prof. Dr. Özkırım, akademisyen olmanın başlı başına meşakkatli bir yol olduğunu da söyleyerek, “Ama arıcılık alanında bayan akademisyen olmanın zahmetini yaşamadım desem de palavra olur. Birinci çalışmalarımda soruyu ben sorarken, arıcılar yanımdaki erkeklere yanıt veriyordu. Bir şey anlatacağı vakit yanımdaki erkeğe anlatıyordu. O vakitler ben bir arı larvasıydım. Artık kraliçe arılarıyım. Bence en büyük unvan şu anda o. Türkiye’de hangi arıcıya sorsanız, ‘O bizim kraliçe arımız’ diyor. Bu benim için en büyük akademik başarı” diye konuştu. (DHA)