Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Haber Küresel ekranlarında yayınlanan ‘Siyaset Özel’ programına konuk oldu.
Canlı yayında merak edilen soruları yanıtlayan Dönmez’e, akaryakıt fiyatlarındaki süratli fiyat artışı ve inişin sebebi soruldu.
Doç. Dr. Levent Yılmaz Bakan Dönmez’e, “Vatandaşlarda şöyle bir sitem var, fiyatlar çok süratli üst gidiyor. Petrol fiyatları artarken akaryakıt ve motorin fiyatları da artıyor. Lakin petrol fiyatı düştüğünde tıpkı süratle akaryakıt ve motorin fiyatlarının geirlemediğini görüyoruz halinde bir sitem var. Buradaki düzenekten biraz bahsedebilir misiniz?” diye sordu.
İlk etkenler fiyatlardaki artış ve döviz kurundaki yükselme
Fatih Dönmez, vatandaşların sıkça merak ettiği süratli artış ve inişin sebeplerini tek tek anlattı.
Yaşanan süratli artış ve inişin birden çok sebebi olduğunu belirten Dönmez, birinci etkenin petrol fiyatlarındaki artış, ikincisinin ise döviz kuru olduğunu söyledi.
İşlem görme ve talebin üretimden fazla olması da başka sebepler
Fiyatlara tesir eden sebepleri açıklamaya devam eden Bakan Dönmez, akaryakıtın işlenmesi ve talebin üretimden fazla olmasını da öteki nedenler olarak sıraladı.
Fatih Dönmez’in bahse ait tabirleri şu biçimde:
“İlk etken ham petrol fiyatlarındaki artış. İkinci etken ise kur. Bir de doğal kuru da dikkate almak lazım. Fiyatın düşük olduğu periyotlardaki kurla, fiyatın ve kurun yüksek olduğu devirleri dikkate almak gerekiyor. En büyük iki etken bunlar olmakla birlikte, aslında bir diğer etken daha var. İçinde bulunduğumuz Akdeniz bölgesinde kesin eser fiyatları dikkate alınarak fiyatlama yapılıyor. En son eser fiyatı dediğiniz ham petrolü kimse alıp kullanmıyor. Rafinerilere gidiyo, ve orada en çok kullandığımız yakıtlar olmak üzere süreçten geçiyor. Burada doğal olarak bir maliyet kelam konusu. Sonra da o eserlerin piyasada ton başına bir fiyatı oluşuyor döviz cinsinden. Akdeniz ve Avrupa bölgesindeki ortalama fiyatlar referans alınarak EPDK tarafından denetleniyor ve izleniyor.
“Artış ve iniş sistemi daima olarak EPDK tarafından denetleniyor”
Rafineri maliyetinin üzerine stoklama maliyetleri, dağıtım maliyetleri var. Biz olağan ki dağıtıcan direkt almıyoruz, bayilerden alıyoruz. Bayiye kadar eserin intikali, lojistiği orada depolanması ve maliyetler eklenmek suretiyle pompada gördüğümüz fiyatları görüyoruz. Yükselirken ve çıkarken oluşan farklılığın temelinde bu yatıyor. Bu sistem daima olarak EPKD tarafından gözleniyor. Bazen de akaryakıt daha geç ya da erkenci davranıyor, motorin daha geç yahut erkenci davranıyor fiyat yansımaları açısından. Bir de o eserlere olan talep de eser bazında fiyatı etkileyebiliyor. O periyotta örneğin akaryakıta talep üretimden fazlaysa, akaryakıt bir ölçü daha yükseliyor. Motorin de birebir halde.”
