Avustralya’da İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’in vefatının akabinde monarşi tartışmaları canlandı.
Avustralyalı gazeteci Narelda Jacobs’un, Kraliçe Elizabeth’in vefatının akabinde First Nations yerlilerini sömürgeleştirdiği için monarşiyi özür dilemeye çağırması toplumsal medyada tartışmalara yol açtı.
Jacobs’un talebi kimi Avustralyalıların takviyesini alırken Aborjin halkına 200 yıldan fazla bir mühlet evvel cetlerinin aksiyonları için bir özür borçlu olmadıklarını düşünen kimi İngilizlerden reaksiyon aldı.
Sosyal medyada alevlenen tartışmalarda bazıları sömürgecilikten şikayet etmenin “zaman kaybı” olduğunu, zira sorunun artık çağdaş toplumla ilgili olmadığını savunurken bazıları de Jacobs’ı bakış açısını paylaştığı için tebrik etti.
İngiliz monarşisini “sömürgeleşmenin sembolü” olarak nitelendiren Jacobs, Kraliçe Elizabeth’in vefatının yasını tutmayı reddettiği için eleştirilmemesi gerektiğini söyledi.
Jacobs, Avustralya’nın bölgeye First Nations yerlilerinin isteği olmadan yerleştiğini tabir ederek, kraliyet ailesinin “bunu telafi etmek için ne yaptığı” sorusunu gündeme getirdi.
“Dünya Kraliçe’nin vefatı üzerine üzüntü içinde birleşirken, sömürgeleştirilmiş beşerler da travmaları için birleşti.” sözlerini kullanan Jacobs, Kraliçe’nin tahttaki 70 yıl boyunca sömürgeciliğin tesirlerinin kraliyet ailesi tarafından daha fazla tanınmasını görmek istediğini belirtti.
Gazeteciyi eleştirenler, “Başka insanların topraklarını işgal etmek ve ele geçirmek insanlık tarihinin bir gerçeğidir.”, “Kimsenin bir özür borcu yok; dünya ilerledi.”, “Sömürgecilik bugün Aborjin halkının karşı karşıya olduğu birinci 1000 husus ortasında olmazdı. Narelda üzere burjuva aktivistler, dikkatleri ve kaynakları hakikaten çözülmesi gereken sıkıntılardan uzaklaştırmaktan diğer bir şey yapmıyorlar.” üzere yorumlar yaptı.
MONARŞİYİ KARANLIK BİR SÖMÜRGE GEÇMİŞİNİN SEMBOLÜ OLARAK GÖRÜYORLAR
Monarşi tarafından yönetilen kimi genç Avustralyalılar ise monarşiyi “karanlık bir sömürge geçmişinin sembolü” olarak gördüklerini tabir etti.
Guardian’ın haberine nazaran, Melbourne’de yaşayan Mısır kökenli 25 yaşındaki Julie Youssef, “Kraliçe’nin temsil ettiği her şey, güzel bir yaşlı bayan olarak sahip olduğu ferdî niteliklerden bağımsız olarak, dünyanın dört bir yanındaki insanların birçoklarına bir halde dokunan şiddet ve sömürgeciliğin mirasıdır.” değerlendirmesinde bulundu.
Kraliçe Elizabeth’in, “kültürel mirasının yağmalanması”nı simgelediğini söyleyen Youssef, cumhuriyet tartışmalarını kapatmaya çalışan insanların bunu “Kraliçeye hürmetlerinden değil, asla yapmak istemedikleri bir tartışma olduğu için yaptıklarına” inandığını belirtti.
New York’ta yaşayan 30 yaşındaki Alistair Kitchen da “Eskiden monarşi problemini umursamıyordum, lakin yaşlandıkça, bir aileyi herkesten üstün tutan rastgele bir toplumda kimi şeylerin çok lakin çok yanlış gittiğini düşünüyorum.” dedi.
Kitchen, bir hükümdara sahip olmanın tabiatı gereği eşitsiz olduğu için demokrasiyi çarpıttığını tabir etti.
Avustralyalıların eşitlikçi olması gerektiğini savunan Kitchen, “Öz hürmetimiz nerede? Gelecekten beklentim, eşitlikçiliğe gerçek bir bağlılık.” diye konuştu.
Bazıları ise Kraliçe Elizabeth’in vefatının kraliyet ailesinin sunduğu istikrarın bir hatırlatıcısı olduğunu düşündüklerini belirtti.
YERLİ HALKLAR İÇİN KARMAŞIK BİR MİRAS BIRAKTI
Kraliçe Elizabeth, vefatıyla Avustralya’daki yerli halkların durumu hakkında süregelen karmaşık bir mirası arkasında bıraktı.
Aborjin halkı başta olmak üzere ülkedeki yerli halklar birçok sefer, kendi topraklarında kraliyetin kararı altına alınmalarına neden olan geçmiş ve şimdiki siyasetler hakkında kraliyet ailesine direkt davette bulundu.
Kraliçe Elizabeth’in tahtta kaldığı 70 yıl hakkında, Avustralya ziyaretlerinde yetkililerin yerli halkların bulunduğu bölgeleri gizlemesi üzere sebeplerle yerli halklar ortasında birçok farklı görüş bulunuyor.
ABC News’in haberine nazaran, yerli halklara mensup 87 yaşındaki Fay Carter, Elizabeth’in 1954’teki birinci ziyaretinde kraliçenin alayının, Aborijin halkının derme çatma kulübelerde yaşadığı “The Flats” tarafından geçtiğini fakat yol düzenlemesinin orada yaşayan insanları göremeyeceği halde yapıldığını belirterek, şunları kaydetti:
“Bize bu cins şeylerin yapıldığının şuurundayız. Lakin yaşlandıkça ve aslında neler olduğunun farkına daha çok vardıkça bu mevzuda âlâ hissetmemeye başladım.”
Öte yandan, tekrar yerli halklara mensup Frank Doolan, Elizabeth’in 2000’deki ziyaretinin topluluğu üzerinde olumlu ve kalıcı bir izlenim oluşturduğunu söyledi.
Doolan, “Siyasi olarak ne hissederseniz hissedin, hepimiz süper ve şık bir bayana şahit olduğumuz konusunda hemfikir olmalıyız.” dedi.
Sandy O’Sullivan ise birtakım yerli halkların, Kraliçe Elizabeth’in First Nations yerlilerinin hayatlarını güzelleştirmek için sorumluluk alması gerektiğini savunduğunu aktardı.
O’Sullivan, “Yönetimi altındaki yerli halkların başına gelen şeylere onun (Kraliçe Elizabeth) tarafından neredeyse hiç değinilmediğine dair büyük bir kaygı var. Tahtta olduğu on yıllar boyunca meydana gelen mevzularda neredeyse hiçbir tesiri olmadı.” formunda konuştu.
On yıllarca hiçbir şey yapılmadığına şahitlik ettiklerini belirten O’Sullivan, “Bizim elimizde olmayan bir gücü vardı ve bu güçle bir şeyleri değiştirmek ismine uzun bir yol katedebilirdi.” açıklamasında bulundu.
Yerli aktivistler, uzun vakittir monarşinin yerli halkların sömürgeleştirilmesindeki rolünü eleştiriyor.
AVUSTRALYA’DA KRAL 3. CHARLES’A BİAT TÖRENİ
Avustralya, 11 Eylül’de İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’in hayatını kaybetmesinin akabinde tahta geçen Kral 3. Charles’a bağlılığını bildirmişti.
Avustralya Genel Valisi David Hurley, başşehir Canberra’da düzenlenen merasimde 3. Charles’ın hükümdarlığını kabul ettiklerini ve biat ettiklerini açıklamıştı.
Başbakan Anthony Albanese ise 2. Elizabeth’in anısına 22 Eylül’ün yas günü ve resmi tatil ilan edileceğini duyurmuştu.
ÜLKEDE CUMHURİYET TARTIŞMALARI PATLAK VERDİ
Elizabeth’in vefatı sonrası, Avustralya’da monarşiden ayrılıp cumhuriyet olma tartışmaları gündeme geldi.
Başbakan Albanese, Elizabeth’in vefatının akabinde ülke parlamentosunun 15 gün boyunca toplanmasını engelleyen bir protokolü savundu.
Albanese, milletvekillerinin, protokolün müsaade verdiği en erken tarih olan 23 Eylül’de Kraliçe Elizabeth için bir taziye hareketini görüşmek üzere yine toplanacağını söyledi.
Albanese, 11 Eylül’de, “hükümet sistemi hakkında konuşma vakti değil, Kraliçe Elizabeth’in hayatını anma zamanı” olduğunu lisana getirmişti.
Yeşiller Partisi önderi Adam Bandt, kraliçenin vefatının akabinde attığı başsağlığı tweetinde Avustralya’nın ilerlemesi ve cumhuriyete geçiş yapması gerektiğini vurguladı.
KRALİÇE 2. ELIZABETH’İN VEFATI
Kraliçe Elizabeth, Avustralya’nın 1788’de İngiltere tarafından sömürgeleştirilmesinden 138 yıl sonra doğdu.
Tahtta kaldığı 70 yıl boyunca Avustralya’yı 16 sefer ziyaret eden Kraliçe Elizabeth, 8 Eylül Perşembe günü yaz tatilini geçirdiği İskoçya’nın Aberdeenshire bölgesindeki Balmoral Kalesi’nde hayatını kaybetmişti.
İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth, ortalarında Kanada, İngiltere, Avustralya, Yeni Zelanda ile Karayipler ve Pasifik Okyanusu’ndaki öteki irili ufaklı birkaç ülke dahil olmak üzere 16 ülkenin devlet lideri pozisyonunda yer alıyordu. (AA)