96 yaşında hayatını kaybeden Kraliçe II Elizabeth’in ardından oğlu Charles tahta geçti. Charles İskoçya’da kral ilan edilirken bir kişi “Yaşasın Cumhuriyet” diye bağırdı.
İskoçya’da yapılan resmî törenle III Charles, bugün kral ilan edildi. Tören esnasında bir vatandaş, okunan marşın ardından ‘Yaşasın Cumhuriyet’ diye bağırmasının yanı sıra anonslar sırasında da Edinburgh sokaklarından “yuh” sesleri yükseldi.
O anlar dünya basınında büyük yankı uyandırdı.
BAĞIMSIZLIK TARTIŞMALARI
İngiltere ve İskoçya arasındaki bağımsızlık mücadelesi 1305’te hayatını kaybeden İskoç şovalye ve direnişçi William Wallace’tan bu yana sürüyor.
1919’da kurulan İrlanda Cumhuriyet Ordusu ya da kısaca IRA tarafından örgütlenen direniş Ada’da ağır çatışmalara neden olmuş birçok eyleme imza atılmıştı.
Son olarak geçen Temmuz ayında İngiltere Başbakanı Boris Johnson, bağımsızlık referandumu talebini reddetmişti.
Johnson, İskoçya Bölgesel Hükümeti Başbakanı Nicola Sturgeon’a yazdığı mektupta şu ifadeleri kullandı:
“Bir başka bağımsızlık referandumu düzenlemek için İngiliz Parlamentosundan, İskoç Parlamentosuna yetki devri için ortaya koyduğunuz argümanları dikkatle inceledim. Ülkemiz yurt içi ve yurt dışında eşi görülmemiş zorluklarla karşı karşıya olduğu için 2014’te İskoç halkı tarafından açıkça yanıtlanan bir soruya geri dönme zamanının geldiği konusunda hemfikir değilim.”
Johnson mektubunda, İngiliz ve İskoç hükümetinin birçok konuda yaptığı iş birliğinin önemi dikkati çekti.
Nicola Sturgeon, Twitter’dan Johnson’ın kendisine gönderdiği mektubu paylaşarak, bunun, Johnson’ın “başbakan olarak yaptığı son eylemlerden biri” olduğu yorumunda bulundu.
Sturgeon, “Açıkça söylemek gerekirse, İskoçya bağımsızlığı seçme fırsatına sahip olacak. Umarım 19 Ekim 2023’te yapılacak bir referandumda ama değilse de genel seçimle. İskoç demokrasisi ne bu ne de başka bir başbakanın tutsağı olacak.” ifadelerine yer verdi.
İskoçya hükümeti, 19 Ekim 2023’te bağımsızlık referandumu düzenlemek istiyor
İskoç Ulusal Partisi (SNP) lideri Sturgeon, 28 Haziran’da yaptığı açıklamada, 19 Ekim 2023’te bağımsızlık referandumu düzenlemek istediklerini, bu planın yasallığının belirlenmesi için Yüksek Mahkemeye başvuracaklarını ve merkezi hükümetle de görüşmeye “hazır ve istekli” olduklarını söylemişti.
İstişare amaçlı referandum yapacaklarını ve buna ilişkin tasarının da parlamentoya sunulduğunu belirten Sturgeon, oylamada halka “İskoçya bağımsız bir ülke olmalı mı?” diye sorulacağını bildirmişti.
Referandumun “yasal” olması gerektiğini ve bunun müzakere edilemez olduğunu kaydeden Sturgeon, merkezi hükümetin onayı olmadan yapılabilecek bir referandumun yasallığının belirlenmesi için Yüksek Mahkemeye başvurulacağını açıklamıştı.
Sturgeon, mahkemenin, İskoç Parlamentosunun referandum düzenleme yetkisine sahip olmadığına karar vermesi durumunda, bir sonraki genel seçimin, “fiili bir referandum” olacağını aktarmıştı.
İskoçya Başbakanı, mahkemenin lehte karar vermesi durumunda ise ilgili tasarıyı yasalaştıracaklarını bildirmişti.
2014’TE REDDEDİLDİ
SNP, 2014’te yapılan referandumda İskoçlar yüzde 55’le bağımsızlığı reddetmiş olsalar da Brexit’in durumu değiştirdiğini ve yeni bir referanduma ihtiyaç olduğunu savunuyor.
Brexit referandumunda İngilizlerin aksine yüzde 62 karşı oy kullanan İskoçlar, istemedikleri halde AB’den çıkarıldıklarını belirtiyor.
REFERANDUM İÇİN ONAY GEREKİYOR
Yeni bir bağımsızlık referandumu düzenlemek için İngiliz Parlamentosundan izin almak gerekiyor. Johnson liderliğindeki Muhafazakar Partinin çoğunluğu elinde bulundurduğu 650 üyeli parlamentodan böyle bir iznin çıkması imkansız görülüyor.
Bu nedenle, bağımsızlık yanlılarının alternatif yollar deneyebileceği değerlendiriliyor. Bu seçeneklerden birini, İngiliz Parlamentosundan izin alınmasını zorunlu kılan yasaya karşı mahkemeye gitmek oluşturuyor.