Fransa, Almanya ve İngiltere (E3 ülkeleri), İran’ın nükleer programla ilgili 2015 yılında varılan muahedenin canlandırılmasına yönelik tavrının ‘müzakereleri tehlikeye attığını’ bildirdi. Tahran idaresinin mutabakata varmak için müzakerelerdeki son taleplerinin, ‘anlaşmayla ilgili başarılı bir sonuca yönelik niyetleri ve bağlılığı hakkında önemli kuşkular uyandırdığı’ belirtildi. E3 ülkelerinin ortak açıklamasında, “İran’ın tavrı, yasal olarak bağlayıcı yükümlülükleriyle çelişiyor ve Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı’nı restore etme umutlarını tehlikeye atıyor” sözlerine yer verildi.
NE OLMUŞTU?
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) ortasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir muahede imzalanmıştı.
Washington, eski Lider Donald Trump devrinde, 2018’de muahededen tek taraflı çekilerek İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve yine yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın tekrar uygulanmasını sağlama ve ABD’nin mutabakata dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliği’nin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler, 8 Ağustos’ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduğu taslak muahede metni sonrasında taraflar kesin muahedeye varma konusunda evvelki aylara göre daha olumlu işaretler vermişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde en son yol haritası olarak kabul edilen mutabakat taslağına ait görüşlerini, 15 Ağustos’ta AB’ye iletmiş ve taslak metne verdikleri karşılığa karşılık ABD’nin karşılığını beklediklerini açıklamıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, 24 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, İran ile nükleer muahedeye ait taslak metne yönelik AB aracılığı ile İran’ın görüşlerine karşılık verdiklerini duyurmuştu. Lakin bakanlık, ABD’nin cevabının içeriği konusunda rastgele bir ayrıntı paylaşmamıştı.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, 2 Eylül’de yaptığı yazılı açıklamada, taslak mutabakat metnine ABD’nin verdiği karşılığın Tahran tarafından çeşitli seviyelerde incelendiğini ve hazırlanan yanıtın müzakerelerin koordinatörüne gönderildiğini açıklamıştı. (DIŞ HABERLER)