MELTEM GÜNEŞ Ankara – Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle, Türkiye’de gıda arz güvenliğinin sağlanması ve gıda ürünlerine erişimde sorun yaşanmaması için 3 Mart’taki Cumhurbaşkanı Kararıyla, Ukrayna’dan yüklenen tarımsal ürünlerin ithalatında veya transit ticaretinde Tarım Bakanlığı’na sunulması zorunlu olan resmi sertifika ve belgeler, Ukrayna yetkili makamları tarafından yeniden düzenlenmeye başlayıncaya kadar resmi kontrollerde aranmıyordu. Ancak kısa süre önce Ukrayna Devlet Gıda Güvenliği Servisi’nce, Tarım Bakanlığı’na sahte sertifika ve zararlı organizmaya ilişkin bir uyarı mektubu iletildi. Mektupta, bazı ürünlerin sevkiyatları için Türkiye’ye sunulan Ukrayna Bitki Sağlık Sertifikası’nın sahte olduğu iddia edilerek, zararlı organizma (Tilletia spp.) tespit edilen bazı sevkiyatların ise sertifikası olmadan Ukrayna’dan çıkış yaptığı bildirildi.
Belge şartı
Tarım Bakanlığı konuyla ilgili Ticaret Bakanlığı’nı da bilgilendirirken, Ticaret Bakanlığı da yaşanan gelişmeyi bir yazı ile TOBB’a iletti. Ticaret Bakanlığı yazısında, ithal edilmek istenen ürünlere ait sertifikalarda sahteciliğe engel olunması ve ürünlerin mevzuat gereği Bitki Sağlık Sertifikası/Sağlık Sertifikası beraberinde gelmesi gerektiğini kaydetti. Yazıda söz konusu sorunlar nedeniyle, 1 Eylül’de yola çıkan sevkiyatlar dahil olmak üzere, bu tarihten itibaren Ukrayna tarafından düzenlenmiş resmi sertifika ve belgelerin aranacağı, gerekli belgeler olmazsa ithalat kontrollerinin yapılmayacağı duyuruldu.
10 çeşit yük
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Denizcilik Genel Müdürlüğü’nün sosyal medya hesabından paylaşılan verilerde, tahıl koridoru kapsamında, bugüne kadar toplam 69 gemi Ukrayna’nın Odesa, Chornomorsk ve Yuzhne şehirlerindeki limanlardan yüklü olarak ayrılırken, 69 geminin, 26’sının Türk bayraklı, sahipli veya işletenli olduğu belirtildi. Verilere göre, söz konusu 69 geminin 27’si, yüklerini Türkiye limanlarına getirirken, diğerleri ise Almanya, Cibuti, Çin, Fransa, Güney Kore, Hindistan, Hollanda, İngiltere, İran, İrlanda, İspanya, İsrail, İtalya, Libya, Lübnan, Mısır, Romanya, Somali, Sudan ve Yunanistan’a götürdü. Gemiler ile ayçiçeği çekirdeği, ayçiçeği küspesi, ayçiçeği yağı, arpa, buğday, mısır, soya, şeker pancarı, bezelye ve kanola tohumu olmak üzere 10 çeşit yük taşındı.
Yüzde 41’i Türk bayraklı
Bugüne kadar taşınan toplam yük miktarı, 1 milyon 680 bin 396 ton olurken, Türkiye limanlarına gelen gemilerin taşıdığı toplam yük ise 378 bin 887 ton olarak hesaplandı. Toplam yükün yüzde 23’ü Türkiye limanlarına gelen yük olarak kaydedildi. Türkiye limanlarına bezelye, mısır, ayçiçeği küspesi, buğday, ayçiçeği çekirdeği, ayçiçeği yağı yükleri geldi. 69 geminin 22’sini, 24 Şubat’tan bu yana mahsur kalan gemiler oluştururken, diğerleri ise tahıl koridorunun açılmasından sonra Ukrayna’ya gidip yüklemesini yapıp geri dönen gemilerden oluştu. Ukrayna limanlarına yükleme için giden gemilerin yüzde 41’i de Türk bayraklı veya Türk sahipli gemiler oldu.