Birçok ülke, bilhassa çevresel tesirleri ve kaynağın azalması sebebiyle fosil yakıtlardan yenilenebilir güce hakikat geçerken, Türkiye’de de sıfır karbon amacına uygun olarak kimi çalışmalar yürütülüyor.
Özellikle yenilenebilir güç alanındaki yatırımlar süratle artıyor. Ülkemizde kullandığımız gücün üçte ikisi fosil yakıtlardan karşılansa da yakın vakitte ibrenin yenilenebilir güce hakikat kayması bekleniyor. Son olarak Bartın Üniversitesi Sosyoloji Kısmından Dr. Alkan Üstün ile Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyoloji Kısmından Dr. Bahattin Cizreli’nin hazırladığı “Kömürden Çıkış Tartışmaları Ekseninde Çayırhan Mahallesi ve Adil Dönüşüm Araştırma Raporu”nun sonuçları kamuoyuna açıklandı. İklim Değişikliği Siyaset ve Araştırma Derneği (İDPAD) uyumunda hazırlanan raporda Ankara’nın Nallıhan ilçesindeki linyit madeni ve kamuya ilişkin Çayırhan Termik Santralinin kömürden çıkış siyasetleri ele alındı. Dr. Alkan Üstün “Türkiye’nin iklim değişikliğiyle uğraş kapsamında yakın vakitte attığı adımlar, Paris Anlaşması’na taraf olunması, ilgili bakanlığın isminin değişmesi ve bünyesinde İklim Değişikliği Başkanlığının kurulması, kıymetli gelişmeler” dedi.
ÇİN EN BÜYÜK ÜRETİCİ
Üstün “Bugün 80 ülkede 2 bin 400 civarında termik santral var. Bunların yarısı Çin’de. COP26’da (Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı) 39 ülke, kömürden çıkış için kelam verdi. 2030’a kadar kapanacağı öngörülen termik santral sayısı 750. AB bu hususta başı çekiyor. Belçika, Avusturya, İsveç ve Portekiz de kömürü elektrik üretiminde büsbütün bırakmış durumdalar. Öbür yandan Türkiye’de 2020’den bu yana yenilenebilir güç kaynaklarına önemli bir yatırım kelam konusu, bilhassa GES’lerde kıymetli bir yatırım var. Lakin şimdi istenilen düzeye ulaşılmış diyemeyiz. TEİAŞ sayılarına nazaran bugün hâlâ doğalgazın, ithal kömürün ve taş kömürün linyit ile birlikte elektrik üretiminde yüzde 64’e tekabül ettiğini biliyoruz. Türkiye’de kullandığımız gücün üçte ikisi fosil bazlı yakıtlardan oluşuyor” diye konuştu.
‘GELİR KISMI DÜZGÜN ÇALIŞILMALI’
Çayırhan Mahallesi’nin nüfusunun 8.600 olmakla birlikte aktüel olarak linyit madeninde 1.700, termik santralde ise 700 kişinin çalıştığını belirten Üstün “Çalışanların aileleri de hesaba katıldığında mahallenin kıymetli bir kısmının direkt karbon ağır kesimlerden geçimini sağladığı anlaşılıyor. Soma faciasından sonra maden çalışanlarına taban fiyatın iki katından az ödenemiyor. Şu anda 12-13 bin lira civarı fiyat alıyorlar. Hasebiyle bu düzgün bir fiyat ve bu geliri kaybetmek istemiyorlar. Bunun için termik sonrası ekonomik ve toplumsal dönüşümle ilgili hazırlıklar düzgün çalışılmalı” tabirlerini kullandı.
SEKTÖRDE İSTİHDAM ARTMALI
Olası kömürden çıkış sürecinde, bölgenin kömüre bağımlı yapısı dikkate alınarak geçiş sürecinin yalnız Çayırhan’ı değil, Nallıhan ve Beypazarı’nı da etkileyeceğinin göz önünde bulundurulması gerektiğini belirten Üstün, etraf dostu yeşil iktisada geçiş planının basamaklarının dikkatlice tasarlanması için gerekli adımların atılması gerektiğini söyledi. Üstün “Yeniden istihdama yönelik mesleksel yetkinliği artırıcı nitelikte eğitim imkanlarının sağlanması, yenilenebilir kaynaklı yeşil teknolojilere yönelik eğitimlerin yanında bölgenin mevcut potansiyeli doğrultusunda tarım odaklı mesleksel eğitimin sunulması ve bölge sakinlerine yönelik olarak iklim değişikliği ve etraf kirliliği konusunda farkındalık eğitimlerinin düzenlenmesi gerekiyor” açıklamasını yaptı.