Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, üçlü tepe için İran’da.
Tahran’da, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Lideri Putin ve İran Cumhurbaşkanı Reisi ile üç ülkenin heyetlerinin katıldığı tepe saat 20.50’de başladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarından öne çıkanlar:
Terör odaklarını Suriye’den atmakta kararlıyız. Bölücü terör örgütleri Suriye’den büsbütün atılmalı. Astana garantörleri olarak Rusya Federasyonu ve İran’dan beklentimiz, bu uğraşta Türkiye’ye dayanak olmalarıdır. Bölgemizin geleceğinde bölücü teröre ve uzantılarına yer olmadığının kesin olarak anlaşılması gerekiyor. PKK-YPG dış takviyeyle Suriye’yi bölüyor.
Suriyeli sığınmacıların ülkelerine istekli, inançlı ve onurlu geri dönüşleri de Astana sürecinin kıymetli gündem unsurlarından biridir. Siyasi tahlilde ilerleme ve dönmek isteyenlerin makus muameleye maruz kalmayacaklarından emin olması geri dönüşler için temel teşvik ögeleridir.
Tel Rıfat ve Münbiç terör yatağı haline dönüşmüştür. Terör örgütünün sığındığı bu limanları temizlemenin vakti esasen çoktan gelmiştir.
Önümüzdeki devirde de eli kanlı terör örgütlerine yönelik odunsuz çabamızı sürdüreceğiz.
(Suriye’de) Anayasa Komitesinin başarısızlığı Astana sürecinin başarısızlığı olarak görülmektedir. Komitenin süratle somut sonuçlar elde etmesi temin edilmeli.
Astana Süreci öncü rolünü kaybetmemeli, milletlerarası kamuoyuna sürecin ilerlediği gösterilmelidir. Bu amaçla rejim nezdinde gereken telkinlerde bulunulmalı.
Değerli dostum Putin’in müteakip tepemize mesken sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşılıyorum.
REİSİ: SURİYE’NİN YAZGISINA SURİYELİLER KARAR VERMELİ
Suriye krizinde diplomatik tahlili desteklediklerini belirten İran Cumhurbaşkanı Reisi, Suriye’nin bahtına Suriyeliler karar vermeli, ABD ordsunun Suriye’deki gayrımeşru varlığı ülkeyi istikrarsızlaştırıyor” dedi.
Rusya Devlet Lideri Putin de Suriyelilerin geleceklerine karar verebilmeleri sağlanmalı. Suriye’nin geleceği için Suriyelilerin ortalarında mutabakatları gerekli. Suriye’de teröre karşı ortak uğraşımızı sürdüreceğiz” dedi.
ERDOĞAN-PUTİN GÖRÜŞMESİ
Erdoğan, üçlü tepe öncesi Rusya Devlet Lideri Putin ile bir ortaya geldi.
İki başkan Ukrayna savaşından sonra birinci kere yüz yüze görüştü. Tahran Memleketler arası Konferans Salonu’ndaki baş başa görüşme, yaklaşık 1 saat sürdü.
Görüşme öncesi Putin ile kameralar karşısına geçen Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Son İstanbul görüşmelerinde de Rus heyetinin yaklaşım biçimi çok olumluydu. Buradan alacağımız sonuç tüm dünyayı da olumlu etkileyecektir” dedi.
Türkiye’nin besin ve tahıl hususlarındaki arabuluculuk uğraşları için Erdoğan’a teşekkür eden Putin de “Türkiye-Rusya alakaları her şeye karşın gelişiyor, ticaret hacmi süratle artıyor” sözlerini kullandı.
Ukrayna’dan tahılın çıkarılması sıkıntısına da değinen Putin, “Arabuluculuk uğraşlarınız, besin sıkıntıları ve Karadeniz üzerinden tahıl ihracatı ile ilgili müzakereler için Türkiye’de platformu sağlamanızdan ötürü sizlere teşekkür ederim. Arabuluculuğunuz sayesinde ilerleme kaydettik. Tüm meseleler şimdi çözülmedi lakin ilerlemenin olması güzeldir.” diye konuştu.
Bu görüşmenin akabinde şu sıralarda Erdoğan, Putin ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Astana formatında üçlü tepe gerçekleştiriyor.
Zirvenin ana gündem hususu Suriye. Suriye’deki son durum, yeni anayasa, siyasi tahlil süreci, terörle gayret ve mültecilerin geri dönüşü üzere başlıklar ele alınacak.
Öte yandan Suriye Dışişleri Bakanı’nın da Tahran’da olduğu belirtildi.
TERÖRLE GAYRETTE İŞ BİRLİĞİ VURGUSU
Erdoğan öncesinde ise İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile bir ortaya geldi. Sadabad Sarayı’nda gerçekleşen görüşme, yaklaşık 1 saat 30 dakika sürdü.
İki başkanın başkanlık ettiği Türkiye-İran Yüksek Seviyeli İşbirliği Kurulu’nun 7’nci Toplantısı’nın akabinde basın toplantısı düzenlendi.
Toplantıda kelam alan Erdoğan, “Covid sebebiyle ikili ticarette gerilemeye maruz kaldık. Şu an itibariyle 7.5 milyar doları yakaladık. 30 milyar dolara ulaşacağımıza inanıyorum” dedi.
Erdoğan, “Savunma endüstrinde atacağımız adımlarla bu süreci hızlandırmamız mümkün. Gerek petrol gerek doğalgaz alanlarında atılacak adımlarla bu süreç hızlanabilir. Türkiye olarak son yıllarda savunma endüstrinde bir sıçramamız var” diye konuştu.
Terörle çabada iş birliğinin değerine dikkat çeken Erdoğan, “Bu mevzudaki dayanışmamızı çok lakin çok önemsiyorum. Terörle gayretimiz büyük değer arz ediyor. PJAK, PKK, PYD, YPG ve FETÖ her iki ülkenin de önemli manada baş belasıdır. Bunlar hangi ülkede olursa olsun o ülkenin huzurunu kaçırıyor” sözlerini kullandı.
HEDEF 30 MİLYAR DOLAR
İran Cumhurbaşkanı Reisi’nin bildirileri ise iktisada yönelik oldu. “İki ülke ortasındaki ticari hacmi potansiyeline nazaran çok daha düşük seviyede” diyen Reisi, “İki ülke 30 milyar dolar amaç belirledi. Böylelikle mevcut ticaret hacmi üç katına çıkarılacak” dedi.
Görüşmelerde doğalgaz ihracatına ait mutabakatın mühletinin uzatılmasınnı da gündeme geldiğini lisana getiren Reisi, şöyle devam etti:
“Bunun da uzatılmasıyla ticaret hacmi daha da artacaktır. İki ülke ortasında yatırım mevzularının geliştirilmesi de ele alındı. Güvenlik ve istihbarat alakalarının geliştirilmesi bilhassa hudut bölgelerinin güvenliği ele aldığımız mevzulardan biri oldu. Terörizmle, uyuşturucuyla ve organize kabahatlerle ilgili bahisler konuşuldu. Türkiye ve İran bölgenin iki güçlü ülkesi, onların ilişlileri bölgenin güvenliğine katkı sağlayacaktır. Bugün Reisi ve Putin’le tekrar bir ortaya geleceğiz. Bu Astana sürecini tekrar kıymetlendirme teşebbüsüdür.”
Dün akşam saatlerinde Tahran’a giden Cumhurbaşkanı Erdoğan, İbrahim Reisi tarafından resmi merasimle karşılandı. Cumhurbaşkanı Erdoğan daha sonra ülkenin dini önderi Ayetullah Ali Hamaney’le 40 dakika süren bir görüşme gerçekleştirdi.