Türkiye’nin yüksek kamu borçlanma gereği ve çok yüksek faizler nedeniyle memleketler arası sıcak para fonların Türk borçlanma kağıtlarına ağır ilgisi ve tıpkı zamanda Borsa’dan kaçış eğiliminin devam ettiğini söz eden Dünya Gazetesi müellifi Naki Bakır, “Yabancılar yılın birinci dokuz ayında portföy yatırımı şeklinde Türk kamu ve özel sektörünce ihraç edilen borçlanma senetleri alımı için yüklü miktarda sıcak para getirirken, Borsa’da ise net satıcı oldular. Yabancıların Merkez Bankası’ndaki kısa vadeli mevduatlarında da değerli ölçüde çekiliş yaşanan birinci dokuz ayda, Türk bankalarının yurt dışından kısa vadeli kredi kullanımları ise hızlanarak artmaya devam etti.” diye yazdı.
“Akım bilgi olarak sıcak para girişlerinin son bir yıldaki seyri de yüksek faiz ortamı ve kurlardaki yatay seyrin yabancı fonları Borsa yerine kamu kağıtları başta borçlanma senetlerine yönelttiğini ortaya koyuyor.” diyen Bakır şöyle devam etti:
“Son bir yılda Hazine kağıtları için 17 milyar 934 milyon, bankaların ihraç ettiği kağıtlar için 13 milyar 365 milyon ve özel bölüm tahvili alımı için 4 milyar 666 milyon dolar sıcak para getiren yabancıların BIST’te ise net 429 milyon dolarla satıcı olduğu dikkati çekiyor.
Yabancıların buradaki efektif ve mevduatlarında 3 milyar 777 milyon dolar çekiliş yaşanan son bir yılda, bankalar ve özel bölüm yurt dışından 11 milyar 691 milyon dolar kısa vadeli kredi kullanırken, kısa vadeli ticari kredilerde ise 1 milyar 41 milyon dolarla net ödeyici olundu. Son bir yılda, kaynağı meçhul 26 milyar 472 milyon dolarlık çıkış da düşüldüğünde toplam net sıcak para girişi 15 milyar 935 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Merkez Bankası’nın revize memleketler arası yatırım pozisyonu dataları ile yapılan hesaplamada, yıllar prestijiyle hisse senedi, tahvil bono alımı, mevduata hesabı ve kısa vadeli kredi açma biçiminde yaptığı sıcak para yatırımlarının Türkiye’de devam eden portföyünün piyasa pahası eylül sonu prestijiyle 278,1 milyar dolar olarak belirlendi. Sıcak para stokunun 2023 sonunda 264,3 milyar dolar olan, mayıs ayındaki “carry trade” dalgasının da tesiriyle birinci altı ayda 19,3 milyar dolar artarak 283,6 milyar dolara kadar çıkan bedeli, yılın üçüncü çeyreğinde ise 5,5 milyar dolar küçüldü.
Eylül sonu prestijiyle sıcak para stokunda en büyük hissesi 119,1 milyar dolarlık piyasa değeri ile en portföy yatırımları alıyor. Bunun da 85,4 milyar dolarla en büyük büyük bölümünü kamu ve özel bölüm borçlanma senetleri oluşturuyor. Yabancı portföyündeki borçlanma senetlerinin 59,9 milyar DİBS, 13,7 milyar doları bankaların borçlanma kağıtları, 11,8 milyar dolarlık kısmı da gerçek kesimce ihraç edilmiş kağıtlardan (ÖST) oluşuyor.
Yabancıların portföy yatırımı stokunun piyasa bedeli bazında 33,7 milyar dolarlık kısmını de BIST’ten aldıkları ve Kayıtları Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından kaydı tutulan pay senetleri oluşturuyor. Bunun 6,1 milyar dolarlık kısmı bankalar, 27,6 milyar doları ise gerçek sektör firmalara ilişkin. Eylül sonu prestijiyle yabancıların Merkez Bankası’ndaki kısa vadeli mevduatları 38,4 milyar, bankalardaki döviz mevduatları da 41,8 milyar dolarlık bir büyüklük oluşturuyor.
Aynı tarih prestijiyle yabancıların bankalardan 14,2 milyar ve başka dallardan 2,3 milyar dolar olmak üzere toplam 16,6 milyar dolarlık kısa vadeli kredi alacağı bulunuyor. Yabancıların Türk özel sektörüne açtığı kısa vadeli ticari krediler kaynaklı alacağı ise tıpkı tarih prestijiyle 54,8 milyar dolar. Sıcak para stokunu oluşturan bir büyüklük olarak Türkiye’nin Milletlerarası Para Fonu (IMF) nezdindeki “Özel Çekme Hakkı” (SDR) da eylül sonu prestijiyle 7,3 milyar dolar seviyesinde.”